Glikacja kolagenu – to tajemnicze określenie coraz częściej pojawia się w artykułach o tematyce kosmetycznej. Chociaż często słyszymy ostrzeżenia dotyczące cukru, niewiele osób jest świadomych jego negatywnego wpływu na wygląd, elastyczność i ogólną kondycję skóry. Kolagen, fundamentalne białko naszej skóry ulega uszkodzeniu w wyniku reakcji chemicznych między cukrami a białkami. Dziś przyjrzymy się temu procesowi i wyjaśnimy, co zrobić, żeby zminimalizować te niekorzystne zmiany.
Czym jest glikacja kolagenu?
Glikacja to proces biochemiczny, który zachodzi, gdy nadmiar cukrów w organizmie reaguje z białkami, lipidami lub nukleinowymi kwasami. Jest to proces nieenzymatyczny, co oznacza, że zachodzi spontanicznie, bez udziału enzymów, gdy poziom cukru jest nieproporcjonalnie wysoki. Glikacja kolagenu jest naturalnym, ale potencjalnie szkodliwym zjawiskiem, szczególnie odbijającym się na kondycji skóry.
Podczas gdy cukry reagują z białkami, tworzą się nowe struktury znane jako produkty końcowe zaawansowanej glikacji, czyli AGEs. Związki takie mogą być stabilne i odporne na rozkład i gromadzić się w organizmie całymi latami. W skórze AGEs przyczyniają się do utraty funkcji kolagenu, tworząc poprzeczne wiązana, które sztywnieją i deformują strukturę tego ważnego białka. W wyniku tego procesu skóra traci swoją elastyczność, staje się mniej sprężysta i bardziej podatna na tworzenie się zmarszczek i innych oznak starzenia. Co więcej, glikacja kolagenu nie tylko wpływa na wygląd skóry, ale także pogarsza jej zdolność do regeneracji i odpowiedzi na uszkodzenia. Musimy też zaznaczyć, że glikacja nie jest tylko problemem skóry. To czynnik przyspieszający starzenie wielu tkanek całego organizmu.
Jak glikacja wpływa na kolagen?
Kolagen to kluczowy składnik naszej skóry, odpowiedzialny za jej wytrzymałość i elastyczność. Jako najobficiej występujące białko w ciele człowieka, pełni rolę strukturalnego wsparcia i jest niezbędny w utrzymaniu młodzieńczego wyglądu skóry. Proces glikacji, prowadzący do powstawania AGEs, ma jednak destrukcyjny wpływ na tę cenną substancję.
Destrukcja struktury kolagenu
Gdy cukry w organizmie reagują z białkami kolagenowymi, tworzą się stabilne wiązania zwane wiązaniami AGE. Te nowo powstałe struktury zakłócają i zmieniają naturalną konfigurację oraz funkcje kolagenu. Zamiast elastycznego i sprężystego, kolagen staje się sztywny i kruchy. To z kolei prowadzi do widocznych zmian w strukturze skóry, takich jak zmarszczki, utrata jędrności oraz zmniejszenie zdolności skóry do regeneracji.
Przyspieszenie procesu starzenia
Glikacja kolagenu przyczynia się nie tylko do pogorszenia wyglądu skóry, ale również przyspiesza proces starzenia. AGEs, kumulując się w skórze, wywołują stan zapalny i indukują produkcję wolnych rodników, co dodatkowo uszkadza skórę i przyspiesza degradację włókien kolagenowych.
Zmniejszenie efektywności naturalnych procesów naprawczych
AGEs hamują także naturalną zdolność skóry do naprawy i regeneracji poprzez ograniczenie produkcji nowego kolagenu i elastyny. To sprawia, że skóra staje się bardziej podatna na uszkodzenia wynikające z czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie UV, zanieczyszczenia czy nawet zwykłe skaleczenia.
Glikacja kolagenu w badaniach
Naukowe badania potwierdzają, że glikacja kolagenu ma kluczowe znaczenie dla procesu starzenia się skóry. W 2001 roku badacze z Uniwersytetu w Minnesocie zidentyfikowali, w jaki sposób produkty końcowe zaawansowanej glikacji (AGEs) wpływają na strukturę i funkcję kolagenu. Wykazali, że zmniejszają zdolność kolagenu do tworzenia sieci włókien, co jest kluczowe do utrzymania elastyczności skóry. Późniejsze badania udowodniły, że glikacji kolagenu znacząco wpływa na jego elastyczność, co przekłada się na zwiększenie sztywności i zmniejszenie elastyczności skóry. Wykazano też, że kolagen typu I jest bardziej podatny na glikację niż kolagen typu III, co ma znaczenie w kontekście starzenia się skóry i jej zdolności do regeneracji.
W 2018 roku grupa badaczy z Japonii opublikowała wyniki, które pokazują, jak glikacja wpływa na degradację kolagenu przez enzymy takie jak metaloproteinazy macierzy (MMPs). Wyniki wskazują, że AGEs mogą indukować ekspresję tych enzymów, co prowadzi do przyspieszonego rozkładu kolagenu w skórze. *
Skutki glikacji kolagenu dla skóry
Proces glikacji kolagenu prowadzi do serii zmian, które znacząco wpływają na kondycję skóry.
- Utrata elastyczności i jędrności
- Zwiększenie widoczności zmarszczek
- Zmniejszona zdolność do regeneracji
- Potęgowanie innych problemów skórnych (np. trądziku)
- Większe predyspozycje do wystąpienia chorób skóry
- Zmniejszona reakcja na produkty pielęgnacyjne (mniejsza skuteczność pielęgnacji).
Jak widać, glikacja kolagenu to proces, który zmienia funkcje skóry w wielu jej obszarach. Przede wszystkim zaburza jej zdolności ochronne i regeneracyjne. Znacznie utrudnia gojenie i spowalnia proces odnowy, walnie przyczyniając się do przyspieszonego starzenia.
Czynniki wpływające na glikację kolagenu
Glikacja jest naturalnym procesem, jednak pewne czynniki przyspieszają jego występowanie i intensyfikują negatywne skutki dla skóry.
Złe nawyki żywieniowe
Nadmierna konsumpcja cukrów prostych jest jednym z głównych czynników przyspieszających glikacji kolagenu. Produkty wysoko przetworzone, słodkie napoje i słodycze szybko zwiększają poziom glukozy we krwi, co sprzyja tworzeniu się AGEs. Włączenie do diety błonnika, zdrowych tłuszczów i białka może pomóc w stabilizacji poziomu cukru. O roli odżywiania dla skóry przeczytasz tutaj.
Palenie tytoniu
Dym tytoniowy zawiera wolne rodniki i toksyny, które przyspieszają proces starzenia się skóry poprzez promowanie glikacji. Palenie jest związane z osłabieniem struktury skórnej i zwiększeniem ilości AGEs w organizmie.
Ekspozycja na UV
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV przyspiesza glikacji kolagenu poprzez zwiększenie produkcji wolnych rodników i pogorszenie naturalnej zdolności do regeneracji. Ochrona przed słońcem i stosowanie filtrów UV jest kluczowa w zapobieganiu uszkodzeniom skóry.
Stres oksydacyjny
Wolne rodniki powstające w wyniku stresu oksydacyjnego mogą przyczyniać się do tworzenia AGEs. Antyoksydanty, takie jak witaminy C i E, neutralizują wolne rodniki i zmniejszają ich szkodliwy wpływ na kolagen. Szukaj ich zatem zarówno w jedzeniu, jak i w kosmetyce. O roli antyoksydantów więcej piszemy tutaj.
Glikacja kolagenu – jak się chronić?
Przede wszystkim zweryfikuj swoje nawyki żywieniowe. Wspomnieliśmy wyżej, że proces glikacji potęguje dieta bogata w cukry proste i żywność przetworzoną. Ograniczenie spożycia tych produktów to pierwszy krok, który trzeba zrobić, by chronić nie tylko swój wygląd, ale przede wszystkim swoje zdrowie. Sięgaj po produkty świeże, bogate w witaminy, składniki mineralne i błonnik. Dzięki nim zapewnisz swoim komórkom wsparcie antyoksydacyjne. Nie zapominaj o pełnowartościowym białku, które pomoże odbudowywać włókna kolagenowe i witaminie C, niezbędnej do prawidłowej syntezy kolagenu.
Pielęgnacja „antyglikacyjna”
Tu postaw przede wszystkim na antyoksydanty i składniki, które będą stymulowały prawidłową syntezę kolagenu. Twoimi sprzymierzeńcami będą m.in.:
- Witamina C
- Witamina E
- Astaksantyna
- Kurkuma
- Granat
- Kwas bursztynowy
- Ekstrakty z alg
W pielęgnacji skóry, w której proces glikacji postępuje, świetnie sprawdzi się NECTAR. To lekkie, odżywcze serum z astaksantyną i komórkowym ekstraktem z żywych kamieni. Sprawia, że skóra staje się przyjaznym środowiskiem dla wytwarzania ochronnej witaminy D, a dodatkowo silnie chroni ją przed aktywnością wolnych rodników. NECTAR polecamy zwłaszcza osobom, które wiele godzin spędzają w zamkniętych pomieszczeniach, np. pracując przy komputerze.
Jeśli obserwujecie u siebie spadek jędrności skóry i chcecie skutecznie pobudzić syntezę kolagenu, z pomocą przyjdzie NEED-LE. Dzięki mikroigiełkom ze słodkowodnej gąbki preparat ten pobudza fibroblasty do produkcji białek, co przekłada się na poprawę napięcia i elastyczności skóry. Znajdziecie tu także silnie antyoksydacyjny koktajl z granatu i bawełny arabskiej, który zapewni komórkom skóry dodatkową ochronę.
A skoro już piszemy o ochronie, nie zapominajmy o SPF. Tu nieocenionym wsparciem będzie nasza biodynamiczna emulsja VELO. Nie tylko ochroni cerę przed przebarwieniami i fotostarzeniem, ale zapewni jej piękny, równomierny kolory i odpowiednią dawkę nawilżenia. Dzięki dużej zawartości witaminy E VELO przeciwdziała aktywności wolnych rodników i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się skóry.
Glikacja kolagenu to zjawisko naturalne, ale w sprzyjających warunkach może okazać się niezwykle destrukcyjne dla naszej skóry. Tymczasem, mając świadomość, jak wygląda ten proces i co go prowokuje, możemy mu skutecznie przeciwdziałać. Warto więc wprowadzać każdego dnia małe zmiany do swoich nawyków. To dzięki nim będziemy mogli długo cieszyć się zdrową i piękną skórą.
