Dziś coraz więcej osób jest świadomych wpływu, jaki wszechobecne substancje chemiczne mają na nasz organizm. To jeden z powodów, dla którego kosmetyki naturalne cieszą się z roku na rok coraz większą popularnością. Zdrowie i dobrostan skóry stały się dla wielu z nas priorytetem. Zaczynamy wybierać w sposób przemyślany, analizujemy etykiety, unikamy substancji, które budzą nasze wątpliwości. Czy jednak kosmetyki naturalne zawsze są bezpieczne? Czy każdy kosmetyk, który w nazwie ma „naturalny”, naprawdę taki jest? Zapraszamy Was do lektury.
Czym są kosmetyki naturalne?
Przede wszystkim musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, co to znaczy kosmetyk naturalny? Warto pamiętać, że definicje kosmetyków naturalnych mogą się różnić w zależności od przepisów obowiązujących w różnych krajach. Jednak zgodnie z wytycznymi Komitetu Ekspertów Produktów Kosmetycznych przy Komitecie Zdrowia Publicznego Rady Europy (ESCOP) z września 2000 roku „kosmetyk naturalny to produkt, który ma upiększać i pielęgnować za pomocą substancji naturalnych, przyjazny dla skóry i środowiska, sprzyjający zdrowiu, wspierający samoregulację organizmu i wspomagający przez długi czas utrzymywanie naturalnej urody i harmonijny rozwój ciała i ducha, a otrzymywany jest ze składników pochodzenia naturalnego (roślinnego, zwierzęcego, mineralnego), uzyskanych metodami fizycznymi (np. tłoczenie, ekstrakcja, filtracja, destylacja, suszenie itp.), mikrobiologicznymi lub enzymatycznymi”.
Jakie warunki muszą spełniać kosmetyki naturalne?
Kosmetyki naturalne różnią się od konwencjonalnych przede wszystkim składem. By zostały uznane za naturalne, muszą spełniać kilka ważnych wymogów.
- Naturalne składniki – kosmetyk naturalny powinien zawierać głównie składniki pochodzenia roślinnego, mineralnego lub zwierzęcego, które nie były poddane znacznym przekształceniom chemicznym.
- Brak substancji syntetycznych – w kosmetykach naturalnych nie może być sztucznych barwników, aromatów, konserwantów i innych tego typu substancji.
- Minimalna obróbka – składniki powinny być przetwarzane w sposób, który minimalizuje utratę ich naturalnych właściwości.
- Skoncentrowane składniki aktywne – w kosmetykach naturalnych każdy składnik pełni funkcję pielęgnacyjną i ma przynosić rzeczywiste korzyści dla skóry.
- Ograniczona ilość konserwantów – w kosmetykach naturalnych stosuje się konserwanty naturalnego pochodzenia, które jednocześnie przynoszą korzyści skórze (np. fermenty roślinne czy witamina E).
- Bez GMO – kosmetyk naturalny nie powinien zawierać składników modyfikowanych genetycznie.
- Etyka i ekologia – produkty naturalne powinny respektować zasady zrównoważonej produkcji. Zawarte w nich składniki muszą być zgodne z etycznymi i ekologicznym standardami.
- Brak testów na zwierzętach – kosmetyki naturalne powinny być wolne od takich praktyk.
- Transparentny skład – etykieta kosmetyku naturalnego musi jasno informować o wszystkich składnikach i być zrozumiała dla klienta.
Co odróżnia kosmetyki naturalne od tradycyjnych?
W kosmetykach naturalnych zgodnie z większością wymogów certyfikacyjnych co najmniej 95% składników jest pochodzenia naturalnego. Co najmniej, bo wiele instytucji certyfikujących podwyższa ten próg. Niedozwolone jest stosowanie składników odzwierzęcych, które pochodzą z martwych zwierząt. Można zatem stosować miód czy mleko, ale już nie np. kolagen. W kosmetykach konwencjonalnych stosuje się też wiele składników, które nadają konsystencję lub są rozpuszczalnikami dla innych substancji (np. woda, alkohol czy glikole). W przypadku kosmetyków naturalnych wszystkie te składniki muszą jednocześnie dbać o kondycję skóry. Dlatego stosowane są m.in. hydrolaty czy wody owocowe.
Czego nie mogą zawierać kosmetyki naturalne?
Jak już pisaliśmy, w kosmetykach naturalnych dopuszczalnych jest maksymalnie 5% składników syntetycznych. Jednak i w tym wypadku istnieje lista substancji absolutnie niedopuszczalnych. Należą do nich:
- Sztuczne substancje zapachowe
- Sulfaty (SLS, SLES)
- Syntetyczne konserwanty (parabeny, formaldehydy)
- Silikony
- Glikole polietylenowe i polipropylenowe (PEG I PPG)
- Parafina i oleje mineralne
- Ftalany (DBP, DEHP, DEP)
- Sztuczne barwniki
- Chemiczne filtry UV
- Talk
Te wytyczne biorą pod uwagę instytucje certyfikujące. Choć jest ich kilka, to wszystkie bardzo restrykcyjnie podchodzą do tematu czystości składów. Jednym z najtrudniejszych do uzyskania jest certyfikat MADE SAFE, który przyznano Ayuna za kultowy już Cream II .
Czym jest greenwashing?
Niestety, zwrot w kierunku produktów naturalnych i ekologicznych bywa wykorzystywany przez nieuczciwe firmy. Greenwashing to praktyka, w której firmy (nie tylko kosmetyczne) używają mylących lub fałszywych oznaczeń, reklam i opakowań, aby sugerować, że ich produkty są bardziej ekologiczne i naturalne, niż w rzeczywistości. Celem jest przyciągnięcie ekologicznie świadomych konsumentów i zyskanie ich zaufania, choć produkty mogą zawierać składniki chemiczne i nieodpowiednie praktyki produkcji. Greenwashing może obejmować umieszczanie na opakowaniach eko-słów jak „naturalny”, „organiczny” lub „ekologiczny”, bez dostatecznych dowodów. Tego typu firmom zależy na utrzymaniu wizerunku przyjaznego dla środowiska, ale ich działania niekoniecznie korespondują z rzeczywistością. Chcesz uniknąć pułapki greenwashingu? Zwracaj uwagę na certyfikaty, analizuj składy (dziś jest do tego wiele dostępnych narzędzi) i weryfikuj marki przed zakupem.
Czy kosmetyki naturalne są bezpieczniejsze?
Choć zgodnie z normami europejskimi żaden kosmetyki dopuszczony do sprzedaży w Unii Europejskiej nie może stwarzać zagrożenia dla zdrowia, to jednak w kosmetykach konwencjonalnych stosowane są składniki czasem uważane za kontrowersyjne. Część z nich łatwo alergizuje skórę, inne mogą uszkadzać barierę naskórkową. Kosmetyki naturalne wykorzystują działanie składników przyjaznych zarówno dla zdrowia skóry, jak i dla środowiska. Nie próbują zastępować pracy skóry, ale wspierają jej naturalne funkcje, pobudzają procesy regeneracji, dodają energii do odnowy komórkowej. Współpracują ze skórą, wzmacniają jej ochronne właściwości, równoważą mikroflorę bakteryjną. Nie ma w nich składników kontrowersyjnych, nawet jeśli są dopuszczone do użytku w jakiś niewielkich stężeniach.
Czy kosmetyk naturalny może być skuteczny?
Czasem może pojawić się obawa, że kosmetyk naturalny nie może działać tak skutecznie, jak konwencjonalnych. Trzeba podkreślić, że kosmetyk kosmetykowi nierówny. Mogą zawierać podobne składniki, a działać zupełnie inaczej. Dlaczego? Po pierwsze dlatego, że biorąc pod uwagę skuteczność preparatu musimy patrzeć na całą recepturę, a nie na pojedyncze składniki. Dopiero odpowiednie ich połączenie i stężenie przyniosą nam pożądane efekty. Po drugie, ważne jest też miejsce, z jakiego pozyskiwana jest dana roślina. Dla aktywności zawartej w niej substancji liczy się wszystko – podłoże, na jakim rosła, wilgotność powietrza, nasłonecznienie. Trzecim komponentem jest technologia. Dzięki niej składniki aktywne są np. zamykane w nośnikach ułatwiających przenikanie w głąb skóry. To dlatego skuteczne kosmetyki naturalne nie należą do najtańszych.
Mamy nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci zrozumieć różnicę między kosmetykami konwencjonalnymi, tworzonymi masowo, a tymi wyjątkowymi, które powstały w duchu zrozumienia potrzeb skóry. Kosmetyka naturalna pozwala nam dbać nie tylko o siebie, ale również o planetę i nie zostawia nas z etycznymi dylematami.
